Openbaring van Johannes

• Openbaring van Jezus Christus II. Verklaring. Oudkarspel: De Nijverheid, 1981 (443 pagina's).
  De uitlegging van het laatste bijbelboek is een omstreden zaak. Wordt hierin over oordelen gesproken die het keizerlijke Rome treffen zouden? Gaat het over rampen die nog te wachten zijn? Is Openbaring een hoofdsom van de historie?
  Deze commentaar komt met een eigen benadering. Er wordt niet alleen uitgegaan van een vroege publicatie, vóór de verwoesting van Jerusalem in het jaar 70, maar Openbaring wordt ook beschouwd als een profetie van deze verwoesting. Het is de overtuiging van de auteur dat de prediking van de profeten tegen het afvallige Israël en de woorden van Jezus tegen Jerusalem in de Apocalyps een voortzetting vinden. Bewust is dus gekozen voor een verbondsmatige, en niet voor politiek-culturele of futuristische, uitlegging. Op het feit dat Openbaring niet slechts formeel oudtestamentische woorden hanteert, maar deze ook inhoudelijk mee laat spreken, wordt sterk accent gelegd.
  Er is verder van uitgegaan dat de visioenen een toelichting vormen bij de 'brieven' aan de gemeenten, die geconfronteerd werden met 'de synagoge van de satan'.
  De gekozen uitleg wordt verder geïllustreerd door verwijzingen naar joodse liturgie en synagogale kunst. Het blijkt immers dat de Apocalyps telkens zinspeelt op in de synagoge gebruikte voorwerpen (kandelaar, bazuin) en liturgie (met name de liturgie van pasen). Openbaring laat zien hoe een 'omgekeerd pascha' over Jerusalem komt, dat het evangelie van Jezus Christus verwerpt. Eenzelfde lijn is in oudchristelijke paaspreken en -liturgieën te ontdekken.
  Het boek Openbaring is een indrukwekkend getuigenis van de toorn van God over zijn volk, dat zijn Messias verwierp. Het is daarmee ook een indringende waarschuwing voor ons in deze tijd. Gods toorn zal ook over ons komen als wij niet van harte in zijn Zoon als de Messias geloven.
  
• Die eksegese van Openbaring in 'n doodloopstraat? In die Skriflig 14 (nr. 55, september 1980), pp. 21-26.
  Ons meen dat daar alle rede is om ten aansien van die gangbare uitleg van Openbaring die roer om te gooi. Dit word makliker nou dat verskillende verklaarders die jaar 95 as datum van publikasie loslaat. Persoonlijk meen ek dat ons Openbaring voor 70 moet dateer. Uit Rom. 9-11 is duidelik dat die vraag: Het God Sy verbondsvolk Israël verstoot?, hewig aktueel was. Openbaring bou aan die een kant weerstand op teen die hewige aanval van die sinagoge op die kerk in Klein Asië. Aan die ander kant bemoedig Openbaring ook die skare uit Israël wat as oorwinnaars aan die dag tree.
• De grote constante in het laatste bijbelboek. Antwoord en oproep. Oudkarspel: De Nijverheid, 1978 (68 pagina's).
  Hoofdzaak is dat de schubben van de ogen vallen en dat we gaan inzien, dat Openbaring door en door 'joods' spreekt, maar liever zeg ik: verbondsmatig. De valse profeet treedt binnen de bondskring op en de beelden in Openbaring zijn synagogaal en de woorden zijn oudtestamentisch. Niet naar Rome of welke wereldmacht ook wordt gekeken, maar naar de stad Gods, die zo diep afviel: een waarschuwend type voor de christelijke kerk.
• The last book of the Bible and the Jewish Apocalypses. Neotestamentica 12 (1978), pp. 111-132.
  A liberation of exegesis is necessary, for since the last century Revelation has been considered a gulf of the broad apocalyptic sea. When the exegesis, however, liberates itself from the grip of the religionsgeschichtliche, tradition-historical movement, the antithesis between Biblical prophecy and false interpretation of the Old Testament prophecies such as it appears in Jewish apocalypses will come to the fore. The latter used motifs from the old prophets, but gave them a wrong interpretation. The Judaistic and zealotic interpretation of the prophets, as given in many apocalypses, was oil on the revolutionary fire. A study of the Jewish apocalyptical books and fragments is very important to know the field in which Revelation is fighting.
• Hal Lindsay and Biblical Prophecy. St. Catherines: Paideia Press, 1978 (139 pages).
  "Hal Lindsey uses Biblical prophecy to open a supermarket" writes Dr. Van der Waal, "a supermarket in which he sells inside information about the near future, especially World War III. The source of his information are the books of Daniel, Revelation, Ezekiel, and Matthew 24. Come, buy and read! There's no need to be uncertain about the future any longer!"
  Dr. Van der Waal not only analyzes Lindsey's weaknesses and mistakes, he also lays down basic guidelines for reading Biblical Prophecy - especially the book of Revelation. He suggests that instead of applying the prophecies of judgement to 'the world', we try reading them as messages to 'the church', the people who live in the covenant with God. The book of Revelation, he argues, speaks the same language as the prophecies of the Old Testament: it appeals for faithfulness to the God of the covenant!
• En het zal geschieden in de laatste dagen... Is de Openbaring een politieke Enkhuizer Almanak of een boek van het Verbond? Naar aanleiding van: Hal Lindsey, DE PLANEET DIE AARDE HEETTE... Oudkarspel: De Nijverheid, 1977 (163 pagina's).
  Heeft Hal Lindsey gelijk? En wat is de achtergrond van zijn denken? Hoe dienen we het laatste bijbelboek uit te leggen? De schrijver geeft in deze publicatie op een boeiende wijze antwoord. Het dispensationalisme komt aan de orde en ook de weerlegging ervan. We worden meegenomen door de historie en aangetoond wordt hoe de exegese van Openbaring in het slop gelopen is. Uitgaande van het verbond wijst de schrijver echter aan, hoe Openbaring allerminst een 'vreemde eend is in de bijt van het Nieuwe Testament'. Ook haalt hij uit de geschiedenis der exegese uitleggingen naar voren, die in dezelfde richting wezen, doch in het vergeetboek geraakt zijn. Een boek voor bijbellezers van deze tijd. Interessante afbeeldingen begeleiden de tekst.
• Openbaring van Jezus Christus (I). Inleiding en vertaling. Groningen: De Vuurbaak, 1971 (294 pagina's).
  Onderzoekingen hebben een formele overeenkomst van veel gedeelten van het O.T. met oudoosterse verbondsstatuten aangetoond. De schrijver wijst aan dat ook Openbaring het karakter van verbondsproclamatie heeft en zich daarom zo nauw aansluit aan de boeken van Mozes en de profeten, ja, daaraan zelfs vaak letterlijk ontlenen kan. Het zijn de thans gangbare exegetische tradities inzake ontstaanstijd en elementen als Babylon, de hoer, het beest uit de afgrond en het Nieuwe Jerusalem, die de weg tot het verstaan van Openbaring hebben versperd. De schrijver toont aan dat de Apocalyps vóór 70 is geschreven en zich niet tegen de Romeinse keizercultus, maar tegen de synagoge richt.
  In de Inleiding worden de voornaamste exegetische knooppunten besproken. Door middel van een eigen Vertaling, die vergezeld gaat van een vloed van tekstverwijzingen in de marge, zet de schrijver de lezer zelf aan het werk om Schrift met Schrift te vergelijken. In de Bijlagen wordt op enkele detailkwesties nader ingegaan.
• De Oudtestamentische achtergrond van het boek Openbaring. Bijlage bij CJB (Calvinistisch Jongelingsblad) van 27-09-68, 25-10-69, 08-11-68, 06-12-68 en 10-01-69.
  Opvallend is dat een zeer groot gedeelte van Openbaring als het ware gebed is in een oudtestamentische achtergrond. Nimmer wordt een tekst uit het O.T. letterlijk aangehaald. Maar vrijwel om het andere vers vind je uitdrukkingen die herinneren aan het O.T., beelden die met oudtestamentische beelden corresponderen. Ga je hier nader op in, dan bemerk je een verbijsterende samenhang.
• Die laaste bybelboek, 'n hulp bij die verklaring van die Ou Testament. Lucerna 6, pp. 207-232 (1965).
  Openbaring is deurdrenk met outestamentiese terme en beelde. Die sewe-armige kandelaar, die wierookskep, die basuin, die palmtak, ons vind hulle terug as Joodse embleme. Daar is 'n opmerklike samehang tussen die Joodse liturgie en die tekste waarop Openbaring sinspeel. Openbaring staan hierin nie alleen nie. Al hoe meer wen die gedagte veld, dat die N.T. gesien moet word teen 'n Joodse agtergrond en nie allereers vanuit die Hellenistiese denkwêreld verklaar moet word nie.
  Die O.T. gaan oop in die laaste Bybelboek. Die ondersoek van die (normatiewe) interpretasie van die O.T. deur die Apokalips dien nie alleen die outestamentiese eksegese, die hermeneutiek van die Bybel en die homiletiek nie, maar ook daarin die 'amp van alle gelowiges' en is van meer as suiwer wetenskaplike betekenis.
• Boekbespreking: The Synoptic Traditions in the Apocalypse door dr. L.A. Vos. De Reformatie 41, p. 38 (nr. 5, 30 oktober 1965).
• Boekbespreking: De Openbaring van Johannes door A.J. Visser. De Reformatie 41, pp. 78-79 (nr. 10, 4 december 1965).
• Exegetische suggesties inzake de 'grote stad' in Openbaring. Lucerna 2, pp. 355-361 (nr. 2, juli 1960).
  Met Openbaring 11:8 hebben we een sleutel in handen. Want nieuw licht valt zo op de volgende oordelen als van Openbaring 16. Zij beschrijven het oordeel over Jerusalem, het oordeel dat Christus reeds verkondigde. De Christus-vervolgende joodse kerk is tot Egypte en Babylon verworden. Daarom komt ook een egyptisch-babylonisch óórdeel over haar.
• Schriftstudie: Apocalyps en Apologie. De Reformatie 34, pp. 293 (nr. 36, 13 juni 1959), 301-302 (nr. 37, 20 juni 1959); 35, pp. 45-46 (nr. 6, 7 novembr 1959), 52-53 (nr. 7, 14 november 1959).
• Schriftstudie: Uit de openbaring aan Johannes; Gesprek over de vierentwintig Presbyters. De Reformatie 34, pp. 107-108 (nr. 13, 24 december 1958), 132 (nr. 16, 24 januari 1959), 140-141 (nr. 17, 31 januari 1957), 149 (nr. 18, 7 februari 1959), 155-156 (nr. 19, 14 februari 1959).
• Schriftstudie: Uit de openbaring aan Johannes. De Reformatie 32, pp. 39-40 (nr. 5, 3 november 1956), 45-46 (nr. 6, 10 november 1956), 51-52 (nr. 7, 17 november 1956, 60-61 (nr. 8, 24 november 1956), 68-69 (nr. 9, 1 december 1956), 76-77 (nr. 10, 8 december 1956), 86-87 (nr. 11, 15 december 1956), 95 (nr. 12, 22 december 1956).
• Boekaankondiging: Oudtestamentische priesterlijke motieven in de Apocalyps. De Reformatie 31, pp. 275-276 (nr. 34, 19 mei 1956).
  Bij ons is 't vaak het geval, dat men over "kwesties" bomen kan van jewelste, maar in de Schrift niet thuis is; men heeft graag mottopreken en vindt exegese maar spoedig "droog". Het lijkt me toe, dat we van de oud-christelijke kerk nog veel kunnen leren. Het ontzaglijke aantal verwijzingen in de Openbaring bewijst, dat de gemeente die ook verstáán kon. Ze begrepen de aanduidingen en zagen de samenhangen. Openbaring was géén raadselboek, zoals het thans voor velen geworden is.
• Oudtestamentische priesterlijke motieven in de Apocalyps. Goes: Oosterbaan & le Cointre, 1956.
  De auteur geeft in dit proefschrift een bespreking van de priesterlijke motieven, die zo veelvuldig voorkomen in de Openbaring van Johannes. Kan reeds t.a.v. het gehele Nieuwe Testament gezegd worden, dat in het Oude Testament de gids ligt tot zijn juiste verklaring, dit komt wel heel sterk uit bij de Apocalyps. Overal vinden we in haar oudtestamentische motieven ingevlochten. En dit blijken maar geen zinspelingen op de klank af te zijn, doch een verdieping van hun oorspronkelijke zin. Zo blijkt het laatste bijbelboek geen zwerfsteen in het geheel der Godsopenbaring te zijn, doch een sluitsteen. Dit toont de auteur op duidelijke wijze aan, als hij laat zien hoe Christus in dit boek Zijn gemeenten toespreekt en haar verkondigt, dat Hij op Zijn wijze de thora en de profeten, die de joden voor zich geannexeerd hadden, vervult. Juist de Openbaring wil over het conflict met de synagoge spreken. De vraag wordt beantwoord of de pretentie van de synagoge vol te houden is, dat zij met háár thora de ware kerk is, of dat de thora vervuld is in Christus, zodat alleen de christelijke kerk zich ware kerk mag noemen. In de situatie waarin toen de jonge kerken van Christus verkeerden en waarin het ging om haar "to be or not to be", laat Christus troostend zien, hoe in de vervulling der thora, Hij tot de volkomen verlossing van Zijn kerk komt.
• Persschouw: Onbeheerscht fantaseeren? De Reformatie 25, p. 312 (nr. 38, 17 juni 1950)
  Prof. Holwerda heeft de opvatting verdedigd, dat de hoer uit Openbaring 17 de afvallige, valse kerk is. Prof. Herman Ridderbos typeert de concrete uitleg van prof. Holwerda als geestelijke zwendel, ressentiment, verwoestende kracht, onbeheerst fantaseren, rasechte dweperij, etc. Maar prof. Holwerda is niet de eerste die Openbaring 17 zo uitlegt. Ook de Kanttekenaren van de Statenvertaling, de Schotse Geloofsbelijdenis en ds. Hendrik de Cock identificeerden de hoer met de valse kerk.