Bibliografie van dr. C. van der Waal

Cornelis van der Waal werd in 1919 te Ridderkerk geboren en overleed in 1980 te Pretoria, Zuid-Afrika. Zijn opleiding genoot hij aan de Theologische Hogeschool te Kampen, waar hij college liep bij o.a. J.H. Bavinck, S. Greijdanus, J. Ridderbos en K. Schilder. Na negen jaar verschillende kerken te hebben gediend, emigreerde hij als predikant in 1954 naar Pretoria. Daar promoveerde hij op 14 april 1956 aan de Universiteit van Pretoria op het proefschrift Oudtestamentische priesterlijke motieven in de Apocalyps. Op 27 april 1974 volgde de promotie bij de Universiteit van Suid-Afrika op het kerkhistorisch onderwerp Het Pascha van onze Verlossing, de Schriftverklaring in de paaspreek van Melito van Sardes als weerspiegeling van de confrontatie tussen Kerk en Synagoge in de tweede eeuw.

Van der Waal kan getypeerd worden als een bijbels theoloog (Sola Scriptura) in de lijn van Helenius de Cock (vgl. E. Smilde, Een eeuw van strijd over verbond en doop, p. 53). Bij het bestuderen van de bijbel hanteerde Van der Waal de volgende hermeneutische regels:

1. Lees de bijbel verbondsmatig. De strijd over het verbond in de jaren veertig van de vorige eeuw heeft een blijvend stempel op Van der Waal gedrukt. Volgens hem was het resultaat van die strijd niet alleen voor de dogmatiek, maar ook voor de exegese van groot belang. De ontdekking, rond 1960, van de formele overeenkomsten tussen oudoosterse verdragen en bijbelse verbonden kon dan ook op Van der Waals warme belangstelling rekenen. Hij benadrukte de consequenties van deze ontdekking voor de uitleg van het Nieuwe Testament. Van der Waal was van mening dat de gerichten in het Nieuwe Testament ook vanuit het verbond benaderd moeten worden. In zijn tweedelig commentaar Openbaring van Jezus Christus (1971, 1981) werkte hij dit voor het boek Openbaring nader uit.
2. Lees de bijbel typologisch. In de veertiger jaren werd er niet alleen over het verbond, maar ook over de prediking gedebatteerd. De rede van B. Holwerda over de Heilshistorie in de prediking (1942) maakte diepe indruk op Van der Waal. Holwerda wees in navolging van L. Goppelt erop dat het Nieuwe Testament het Oude typologisch leest, d.w.z. als een voorafbeelding van wat komen zou. Door zijn studie over de paaspreek van Melito van Sardes bracht Van der Waal de typologie opnieuw onder de aandacht. Het bleek dat Melito de verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament zag als die tussen de maquette van een gebouw en de realisatie ervan. Met name voor de uitleg van het Evangelie naar Johannes is volgens Van der Waal deze zienswijze van groot belang (The Gospel according to John and The Old Testament, 1972 en De Vervulde Thorah, 1984).
3. Lees de bijbel zeitgeschichtlich. Van der Waal was van mening dat we ons altijd eerst moeten afvragen, wat de betekenis van een bijbelboek voor de eerste lezers was. Dit uitgangspunt had met name consequenties voor de uitleg van het boek Openbaring. Volgens Van der Waal handelt dit gezicht niet over een verre toekomst, maar over de verwoesting van Jeruzalem in 70 n.Chr. De "Sitz im Leben" wordt bepaald door het conflict tussen kerk en synagoge in de eerste eeuw. Om deze "Sitz im Leben" beter te begrijpen, werd een studie van de "Umwelt" gemaakt (Gij kustlanden, 1974).

In 1999 schreef Priscilla van der Woude onder de titel De Apocalyps: een verre toekomstvoorspelling? een boeiende samenvatting van de visie van dr. Van der Waal op Openbaring.

De algemene Bijbelverklaring Sola Scriptura van dr. C. van der Waal werd geboren uit Bijbellessen van de auteur aan een belangstellende van buiten de kerk in de jaren vijftig van de vorige eeuw. In twee delen worden in het kort alle 66 Bijbelboeken behandeld. Het deel over het Oude Testament kan nu ook gebruikt worden door voorgangers, studenten en gemeenteleden in diverse landen van Latijns-Amerika. Het echtpaar ds. J. de Segovia – A. de Kraker uit Madrid vertaalde dit deel in het Spaans en de Nederlands Gereformeerde organisatie FELiRe gaf het uit met de kerken in Latijns-Amerika als doelgroep. Eerder al verscheen een complete vertaling van deze compacte Bijbelverklaring in het Engels, Hongaars, Koreaans en Afrikaans. Bij zijn Bijbeluitleg benadrukt de auteur de verbanden tussen het Oude en Nieuwe Testament, waarbij Gods verbond de constante factor is. "Het is de kracht van de uitlegstijl van dr. Van der Waal dat hij steeds de eenheid van het Oude en Nieuwe Testament laat zien", aldus Klaas Mollema in de nieuwsbrief van FELiRe.

Op 11 maart 2018 overleed Gré van der Waal-Braaksma. Ze was van 1975-1980 getrouwd met dr. C. van der Waal. Ds. J. Zwart schreef terecht: "M.i. is het aan haar te danken, dat veel van het materiaal van C. van der Waal is bewaard gebleven en gepubliceerd." Volgens Gré zag dr. Van der Waal door het verbond van God het leven als een eenheid. "Dat zag je ook in het huis, dat tegen de helling van een berg lag: de bomen groeiden boven op de berg, die zetten zich voort in de tuin die daar verder naar beneden liep; dat was helemaal een eenheid", sprak ze in 2009.

Op zaterdag 6 april 2019 vond in de Theologische Universiteit in Kampen de boekpresentatie van een herdenkingsbundelvan dr. C. van der Waal plaats. De herdenkingsbundel heeft als titel Het verbond vandaag - Bijbelse perspectieven in het werk van Cornelis van der Waal en is uitgegeven bij Boekscout.